ΕΛΥΤΗΣ - "ΜΑΡΙΝΑ"

 

•  Σήμερα τους διάβασα το ποίημα "Μαρίνα" από τις "Μικρές Κυκλάδες" του  Ελύτη, το οποίο είχα γράψει σε μεγάλο κανσόν.

 

• Συζητήσαμε για τη σχέση του ποιητή με τη Μαρίνα. Τι ένιωθε γι' αυτήν; Καταλήξαμε πως την αγαπούσε και πηγαίνανε διάφορες βόλτες. Πώς ήταν η Μαρίνα λέτε; Και η απάντηση που μου άρεσε περισσότερο (εκτός από τα κλασικά: όμορφη, ψηλή κ.ά.): ΤΑΛΑΝΤΟΥΧΑ!!!!! 
• Ακούσαμε το τραγούδι με την μοναδική φωνή της Γιαννακοπούλου από τις "Μικρές Κυκλάδες" σε μουσική Θεοδωράκη. (http://pythagoreionip.blogspot.gr/2012/05/blog-post_1532.html). 
•  Τους ρώτησα τι συναισθήματα ένιωσαν ακούγοντας το τραγούδι και κάποιος είπε λύπη. Το συζητήσαμε. Καταλήξαμε ότι μπορεί και ο Ελύτης να ήταν λυπημένος όταν έγραφε το ποίημα γιατί δεν έβλεπε πια τη Μαρίνα. Γιατί δεν την έβλεπε; Γιατί την είχαν στείλει εξορία οι δικτάτορες στα ξερονήσια (τους έχει μείνει το Πολυτεχνείο!), γιατί πήγε σε άλλο νησί για δουλειά, γιατί αρρώστησε και πέθανε. Όλες οι υποθέσεις αποδεκτές.
• Μετά από τόση συζήτηση τα παιδιά κλήθηκαν να κάνουν το πορτρέτο της Μαρίνας και να το στολίσουν όπως θέλουν.

 

• Τα παιδιά παρακολούθησαν μια παρουσίαση διαφανειών και άκουγαν ξανά το τραγούδι προσπαθώντας να το επαναλάβουν (είναι αργό και βοηθάει). 

Η παρουσίαση της Μαρίνας

• Έπειτα ξαναγυρίσαμε στο μεγάλο κανσόν με το ποίημα. Μόνο που αυτή τη φορά από την πίσω πλευρά είχα τη "Μαρίνα" με κενά. Στην πρώτη φάση τα παιδιά έπρεπε να βρουν την εικόνα που ταιριάζει στο κενό του στίχου.

 

• Στη δεύτερη φάση, έχοντας στα χέρια τους τις εικόνες με τις λέξεις πάντα γραμμένες από πίσω, κλήθηκαν να βρουν τη λέξη (από τις μπερδεμένες) που λείπει και να συμπληρώσουν το κενό. 

• Μικρός βαθμός δυσκολίας: στις εικόνες ήταν γραμμένη η λέξη με το αρχικό κεφαλαίο ενώ στην άλλη κάρτα ήταν όλα πεζά. Οπότε έπρεπε να βρουν ποιο είναι το πεζό γράμμα που ψάχνουν. Αυτή η δραστηριότητα είναι για νήπια κυρίως.

• Για το πως δουλέψαμε τη "Μαρίνα" πέρσι δες στο:

 http://pythagoreionip.blogspot.gr/2012/05/blog-post_1532.html

ΕΛΥΤΗΣ - "Ο ΗΛΙΟΣ Ο ΗΛΙΑΤΟΡΑΣ", "ΤΟ ΘΑΛΑΣΣΙΝΟ ΤΡΙΦΥΛΛΙ"

• Σήμερα ξεκινήσαμε ανάποδα: εμφανίστηκε ο ήλιος ο ηλιάτορας ο πετροπαιχνιδιάτορας και πρότεινε στα παιδιά να παίξουν όλοι μαζί το ομώνυμο ποίημα που έγραψε ο Ελύτης γι' αυτόν, την εποχή της δικτατορίας.

 

•  Τα παιδιά συμφώνησαν και με τη βοήθεια του ήλιου παίξαμε τους ρόλους (εκτός από τον ήλιο και τους ανέμους, οι γυναίκες και το κορίτσι ντύθηκαν απλά από τη γωνιά της δραματοποίησης όπως ήθελαν).

•  Εννοείται πως αυτοσχεδιάσαμε χορευτικά στα υπέροχα τραγούδια του Δημήτρη Λάγιου: 1. Κάμποι της Σαλονίκης (αγαπημένο!) http://www.youtube.com/watch?v=WmRB3jbfb74 2. Γεια σου κύριε μενεξέ http://www.youtube.com/watch?v=UjnH2A4SF8M 3. Όμορφη και παράξενη πατρίδα http://www.youtube.com/watch?v=nx0qBVBarnk

• Για να χαλαρώσουμε λίγο είδαμε στον υπολογιστή πίνακες και κολάζ του Ελύτη.

 

•  Με αφορμή αυτά φτιάξαμε τα δικά μας κολάζ χρησιμοποιώντας παλιές καρτ-ποστάλ.

 

• Χρησιμοποιώντας πάλι διάφορες εικόνες σχετικές, φτιάξαμε το δικό μας ποίημα, εμπνευσμένοι από τις λέξεις του Οδυσσέα Ελύτη για το "Θαλασσινό τριφύλλι". (Δεν προλάβαμε να το τυπώσουμε ακόμα και να το ζωγραφίσουμε).

 

•  Ακούσαμε το τραγούδι με τη μουσική του Λίνου Κόκκοτου

• Το ζωγραφίσαμε όλοι μαζί.

 

•  Παίξαμε ένα παιχνίδι με το εικονοποιημένο ποίημα. Τα παιδιά τράβαγαν κλειστά καρτελάκια με τις λέξεις που αντιστοιχούσαν στις εικόνες του ποιήματος και καλούνταν να βρουν ποια λέξη τους έτυχε και να την αντιστοιχίσουν στη σωστή εικόνα μέσα στο ποίημα.( Δες στο τέλος φωτογραφίες και φύλλα εργασίας).

• Τέλος κάναμε το ένα φύλλο εργασίας (ανεβάζω κι αυτά που θα κάνουν αύριο).

• Για το πως δουλέψαμε πέρσι το "Θαλασσινό τριφύλλι" μπες στο: http://pythagoreionip.blogspot.gr/2012/05/blog-post_26.html

Φύλλα εργασίας και φωτογραφίες 

                         

ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ - ΡΙΤΣΟΣ "ΚΟΥΒΕΝΤΑ ΜΕ ΕΝΑ ΛΟΥΛΟΥΔΙ"

 

• Με αυτό το ποίημα ακολούθησα παρόμοιο τρόπο προσέγγισης, όπως με του Ελύτη. Τα παιδιά τράβηξαν κάρτες και έφτιαξαν σχέσεις με τις εικόνες-λέξεις από το ποίημα του Ρίτσου "Κουβέντα με ένα λουλούδι" από τα "18 λιανοτράγουδα της πικρής πατρίδας".

 

•  Φτιάξαμε πρώτα το δικό μας ποίημα και το κατέγραψα. Δεν το εικονοποιήσαμε αυτή τη φορά αλλά το κάναμε καδράκι να το έχουν.

 

• Τους μίλησα για την ιστορία των 18 λιανοτράγουδων, πως γράφτηκαν και πως έφτασαν μετά από 3 χρόνια στα χέρια του Θεοδωράκη.
• Τους διάβασα τη συζήτηση του εξόριστου ποιητή με το λουλούδι που με τους συμβολισμούς του, του δίνει κουράγιο, δηλαδή το ποίημα του Ρίτσου. Φρόντισα να φανεί ο διάλογος, πότε μιλά ο ποιητής και πότε το λουλούδι.

• Ακούσαμε το μελοποιημένο από το Θεοδωράκη ποίημα από  "Τα 18 λιανοτράγουδα της πικρής πατρίδας". http://www.youtube.com/watch?v=NG2ryF-olWw&feature=related.
• Παρακολουθήσαμε τον διάλογο σε παρουσίαση μετά μουσικής στον υπολογιστή.

• "Παίξαμε" την κουβέντα με τις δύο φιγούρες: του Ρίτσου και του κυκλάμινου.

• Τα παιδιά ντύθηκαν σε ζευγάρια "Ρίτσος και κυκλάμινο" και δραματοποίησαν το ποίημα. (τη μάσκα τη βρήκα στο sparklebox.co.uk)

 

• Μετά από τόσο παιχνίδι έμαθαν και το ποίημα-τραγούδι. Έτσι, έφτιαξα τον κάθε στίχο του ποιήματος και με άλλο χρώμα. Τα παιδιά πήραν τις λέξεις (σε 2 ομάδες: Ρίτσος - κυκλάμινο) και κλήθηκαν να συνθέσουν το ποίημα στο πάτωμα. Ξέροντας το τραγούδι και με τη βοήθεια των χρωμάτων, ήταν πολύ εύκολο να το συνθέσουν!  

 «Κουβέντα με ένα λουλούδι»

Κυκλαδινό κυκλάμινο
στου βράχου τη σχισμάδα,
πού βρήκες χρώματα κι ανθείς,
πού μίσχο και σαλεύεις;

Μέσα στο βράχο σύναξα
το γαίμα στάλα - στάλα,
μαντήλι ρόδινο έπλεξα
κι ήλιο μαζεύω τώρα.

 

 

• Οι ίδιες ομάδες πήραν τα γράμματα του ονόματος της ομάδας τους και έπρεπε να τα συνθέσουν.

    

• Χρησιμοποίησα εικόνες και οπτικό υλικό - ταινία (με έμφαση στους τόπους εξορίας και στη Σάμο) από την κινηματογραφική αυτοβιογραφία του Ρίτσου, της Ηρώς και του Γιώργου Σγουράκη, από το "Αρχείο Κρήτης".

 

ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ - ΕΛΥΤΗΣ "ΕΝΑ ΤΟ ΧΕΛΙΔΟΝΙ"

Με αφορμή την επέτειο του Πολυτεχνείου  ασχοληθήκαμε φέτος με δύο αγαπημένα μελοποιημένα (από τον Θεοδωράκη) ποιήματα: α) "Ένα το χελιδόνι" του Ελύτη, β) "Κουβέντα με ένα λουλούδι" του Ρίτσου.

ΕΛΥΤΗΣ - ΕΝΑ ΤΟ ΧΕΛΙΔΟΝΙ

• Δούλεψα με τον τρόπο που έκανα και πέρσι (δες ανάρτηση Διδασκαλία ποίησης).

• Έτσι λοιπόν τα παιδιά δεν άκουσαν ούτε το ποίημα, ούτε το τραγούδι στην αρχή. 
• Αντίθετα τράβηξαν από ένα κουτί εικόνες-λέξεις παρμένες από το ποίημα "Ένα το χελιδόνι" και έκαναν τις δικές τους προτάσεις - σχέσεις ώστε να βγει ένα δικό τους ποίημα.  

 

• Το κατέγραψα μπροστά τους και τα παιδιά το εικονοποίησαν. (Φωτογραφίες και φύλλα εργασίας στο τέλος).

• Μου άρεσε τόσο πολύ το αποτέλεσμα που το έκανα κολάζ σε μεγάλο χαρτόνι. Τα παιδιά το διακόσμησαν.

•  Επειδή είδα ότι το αναπαρήγαγαν προφορικά, βρήκα την ευκαιρία κι έφτιαξα κινητές καρτέλες ώστε να μπορούν να τις βρίσκουν και να τις ταυτολογούν στις ελεύθερες δραστηριότητες, στη γωνιά της ανάγνωσης.

• Έπειτα τους πρότεινα να ακούσουν τι έγραψε ο ποιητής Οδυσσέας Ελύτης με τις ίδιες λέξεις. 
• Ακούνε το ποίημα και μετά το τραγούδι. Μαθαίνουμε το τραγούδι για τη γιορτή και παρακολουθούμε απόσπασμα από συναυλία του Θεοδωράκη με αυτό το τραγούδι στη διεύθυνση: http://www.youtube.com/watch?v=_QVbC0ZeKu4
• Το συγκρίνουμε με το δικό τους: τι λέει εκείνο, σε τι αναφέρεται του Ελύτη. Συζητάμε  για το δεύτερο και κάνουμε αναγωγές στον πόλεμο του 1940 και στο Πολυτεχνείο (το "Άξιον Εστί" δε γράφτηκε για το Πολυτεχνείο αλλά έχει συνδεθεί έντονα με αυτό).
•  Ο στόχος ήταν και να τα δραματοποιήσουμε αλλά δεν προλάβαμε.

Όσον αφορά γενικότερα το Πολυτεχνείο, χρησιμοποίησα το βιβλίο με φωτογραφικό υλικό του Γιάννη Φάτση, εκδόσεις Καστανιώτης.

• Με αφορμή τη φωτογραφία των φοιτητών στην ταράτσα με τη λέξη "ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ" κάναμε τα εξής:
• γράψαμε το δικό μας σύνθημα. (π.χ. "Τρέχουμε για να μη μας σκοτώσουν!"

•  Τους μοίρασα σε 2 ομάδες και η καθεμιά έπρεπε να συνθέσει τη λέξη ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ.

• Διαβάσαμε την υπέροχη "Κυρά Δημοκρατία" και κάναμε τα  φύλλα εργασίας.

 ΑΛΛΕΣ  ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

• Ενδιαφέροντα φύλλα εργασίας για το Πολυτεχνείο βρήκα στο ιστολόγιο της Σουλτάνας Μάνεση: http://taniamanesi-kourou.blogspot.gr. 
• Πολύ ενδιαφέρουσες προσεγγίσεις βρήκα στα εξής ιστολόγια:
•   προσχολικα
  Τα γεγονότα του Πολυτεχνείου μέσα από τους ήχους.
•   Χαρουμενες φατσουλες στο νηπιαγωγειο
  Η ΚΥΡΑ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ 
• παιχνιδοκαμώματα στου νηπ/γειου τα δρώμενα
  η κυρά Δημοκρατία....  
• Πάω στο 1o Νηπι@γωγείο Νέας Φώκαιας ΒΙΝΤΕΟ-ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΕΤΕΙΟ ΤΟΥ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟΥ
• ΠΕΡΙ... ΝΗΠΙΑΓΩΓΩΝ
  ΕΔΩ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ

Είμαι σίγουρη ότι υπάρχουν κι άλλες αναρτήσεις που αυτή τη στιγμή δε βρήκα ή δε θυμάμαι. Γίνονται υπέροχα πράγματα στον πλανήτη του Νηπιαγωγείου!

28 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ ΚΑΙ "ΑΣΜΑ ΑΣΜΑΤΩΝ" - ΙΑΚΩΒΟΣ ΚΑΜΠΑΝΕΛΗΣ

Σήμερα με μεγάλη συγκίνηση τους διηγήθηκα τη σύντομη περιπέτεια που είχε ο Ιάκωβος Καμπανέλης στο στρατόπεδο συγκέντρωσης. Συγκεκριμένα το 1943 συνελήφθη από τους Γερμανούς, οδηγήθηκε και κρατήθηκε στο στρατόπεδο συγκέντρωσης Μάουτχαουζεν μέχρι το 1945, οπότε και απελευθερώθηκε από τις συμμαχικές δυνάμεις. 

Διάβασα και εξήγησα στα παιδιά τους στίχους του τραγουδιού και τους συζητήσαμε. Έπειτα τους ακούσαμε μελοποιημένους από το Μίκη Θεοδωράκη με τη φωνή της Μαρίας Φαραντούρη.

Στίχοι:  

Ιάκωβος Καμπανέλλης

Μουσική:  

Μίκης Θεοδωράκης

	1.	Μαρία Φαραντούρη

Τι ωραία που είν’ η αγάπη μου
με το καθημερνό της φόρεμα
κι ένα χτενάκι στα μαλλιά.
Κανείς δεν ήξερε πως είναι τόσο ωραία.

Κοπέλες του Άουσβιτς,
του Νταχάου κοπέλες,
μην είδατε την αγάπη μου;

Την είδαμε σε μακρινό ταξίδι,
δεν είχε πιά το φόρεμά της
ούτε χτενάκι στα μαλλιά.

Τι ωραία που είν’ η αγάπη μου,
η χαϊδεμένη από τη μάνα της
και τ’ αδελφού της τα φιλιά.
Κανείς δεν ήξερε πως είναι τόσο ωραία.

Κοπέλες του Μαουτχάουζεν,
κοπέλες του Μπέλσεν,
μην είδατε την αγάπη μου;

Την είδαμε στην παγερή πλατεία
μ’ ένα αριθμό στο άσπρο της το χέρι,
με κίτρινο άστρο στην καρδιά.

Τι ωραία που είν’ η αγάπη μου,
η χαϊδεμένη από τη μάνα της
και τ’ αδελφού της τα φιλιά.
Κανείς δεν ήξερε πως είναι τόσο ωραία.

Μ.Θεοδωράκης & Μ.Φαραντούρη - Άσμα ασμάτων (1966) - YouTube

Ζήτησα από τα παιδιά να μου εικονοποιήσουν το τραγούδι που άκουσαν. Οι ζωγραφιές τους ήταν τόσο συγκινητικές όσο και το τραγούδι που τα άγγιξε.

Το αγόρι που ψάχνει την αγαπημένη του που βρισκεται πίσω από το συρματόπλεγμα.

Η κοπέλα με το ξυρισμένο κεφάλι και το στρατόπεδο συγκεντρώσεως.

Η ΠΟΔΗΛΑΤΙΣΣΑ - ΕΛΥΤΗΣ

Την "ποδηλάτισσα" από τα "Ρω του έρωτα" δεν την δουλέψαμε αρκετά. Διαβάσαμε το  ποίημα εικονοποιημένο με πολλή τρυφερότητα από τους Ελένη και Δημήτρη Καλοκύρη (εκδόσεις ΕΣΤΙΑ).

Ακούσαμε το ποίημα μελοποιημένο από τον Μιχάλη Τρανουδάκη με τη φωνή της Αφροδίτης Μάνου.

Το δρόμο πλάι στη θάλασσα
περπάτησα που 'κανε κάθε
μέρα η ποδηλάτισσα.

Βρήκα τα φρούτα που 'χε
στο πανέρι της, το δαχτυλίδι
που 'πεσε απ' το χέρι της.

Βρήκα το κουδουνάκι και το
σάλι της, τις ρόδες,
το τιμόνι, το πεντάλι της.

Βρήκα τη ζώνη της, βρήκα σε
μιαν άκρη, μια πέτρα διάφανη
που 'μοιαζε με δάκρυ.

Τα μάζεψα ένα ένα και τα
κράτησα κι έλεγα πού 'ναι
πού 'ναι η ποδηλάτισσα.

Την είδα να περνά πάνω
απ' τα κύματα, την άλλη μέρα
πάνω από τα μνήματα.

Την τρίτη νύχτωσ' έχασα
τ' αχνάρια της, στους ουρανούς
άναψαν τα φανάρια της.

Στίχοι: Οδυσσέας Ελύτης
Μουσική: Μιχάλης Τρανουδάκης

 Πρώτη εκτέλεση: Αφροδίτη Μάνου

 

Η ΠΟΡΤΟΚΑΛΕΝΙΑ - ΕΛΥΤΗΣ

1. Πήραμε τις εικόνες από την "Πορτοκαλένια" του Οδυσσέα Ελύτη από τον "Ήλιο τον πρώτο" και φτιαξαμε το δικό μας ποίημα.

ΟΙ ΑΓΓΕΛΟΙ ΦΟΒΗΘΗΚΑΝ

Είχε πιάσει φωτιά ο ουρανός

κι οι άγγελοι τρομάξανε.

Τους Είδε η Πορτοκαλένια

και πήγε να τους σώσει.

Πέταξε μαζί με τα χελιδόνια

φέρνοντας του πελαργού τον κρύσταλλο,

 χαμόγελα από κοπελιές.

Κι οι άγγελοι χαρήκανε,

 γυρίσανε στον ουρανό.

Με τα φτερά τους έσβησαν τη φωτιά,

χάρισαν δώρο στην Πορτοκαλένια

την ομορφιά του παγονιού

και τη λάμψη του σπαθιού.

2-3-12

 2. Το εικονοποιήσαμε και φτιάξαμε το δικό του ξεχωριστό βιβλιαράκι.

3. Διαβάσαμε το ποίημα του Ελύτη.

Η ΠΟΡΤΟΚΑΛΕΝΙΑ

Στον Ανδρέα Καμπά

Τόσο πολύ τη μέθυσε ο χυμός του ήλιου

Που έγειρε το κεφάλι της και δέχτηκε να γίνει

Σιγά σιγά: η μικρή Πορτοκαλένια!

Έτσι καθώς γλαυκόλαμψαν οι εφτά ουρανοί

Έτσι καθώς αγγίξαν μια φωτιά τα κρύσταλλα

Έτσι καθώς αστράψανε χελιδονοουρές

Σάστισαν πάνω οι άγγελοι και κάτω οι κοπελιές

Σάστισαν πάνω οι πελαργοί και κάτω τα παγόνια

Κι όλα μαζί συνάχτηκαν κι όλα μαζί την είδαν

Κι όλα μαζί τη φώναξαν: Πορτοκαλένια!

Οδυσσέας Ελύτης

«Ο Ήλιος ο πρώτος»