ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ - ΓΙΑΝΝΗΣ ΓΑΪΤΗΣ

• Αφού ασχοληθήκαμε με την ποίηση ξαναγυρίσαμε στη γνωριμία μας με τους ζωγράφους. Με αφορμή το Πολυτεχνείο διάλεξα έναν πίνακα του Γιάννη Γαΐτη, τον οποίο ζωγράφισε το 1967 και λέγεται η "δολοφονία της ειρήνης". Συζητήσαμε για τον πίνακα. Οι συμβολισμοί ξεκάθαροι.
• Φτιάξαμε τον πίνακα ομαδικά σε μεγάλο παζλ (με την τεχνική της αφίσας).

 

• Ο Πολύφημος μας θύμισε πάλι τον δικτάτορα που διατάζει.

 

• Είδαμε κι άλλους πίνακες του Γαΐτη σχετικούς ή μη με τη δικτατορία. Συζητήσαμε γι' αυτούς και ψάξαμε να βρούμε τι είναι αυτό που χαρακτηρίζει έναν πίνακα του Γαΐτη. Η απάντηση: τα ανθρωπάκια! Μάλιστα ένα νήπιο θυμήθηκε το γλυπτό "Μαζικές μεταφορές" που είχαμε δει όταν αναφερθήκαμε στην εθνική γλυπτοθήκη με αφορμή τον Χαλεπά. (βλ. http://pythagoreionip.blogspot.gr/2012/11/blog-post_8.html και http://www.youtube.com/watch?v=MDcukl46hRs.
• Παρατηρήσαμε τη σωματική τους στάση. Είναι άκαμπτη, συνήθως είναι στο πλάι, άλλοτε μπροστά κι άλλοτε με γυρισμένη την πλάτη. Τη μιμηθήκαμε.
• Παρατηρήσαμε τη διαφορά απεικόνισης αντρών και γυναικών, τα χρώματα που επιλέγει ο ζωγράφος, τον τρόπο που είναι ντυμένα τα ανθρωπάκια και φανταστήκαμε που μπορεί να μένουν.  

•  Περισσότερες πληροφορίες για τον Γαΐτη στο http://www.nationalgallery.gr/site/content.php?artwork_id=61175 
•  Επίσης υπάρχει ένα σύντομο βίντεο για τα ανθρωπάκια του στο http://www.youtube.com/watch?v=sSy_ku818kc

• Έκαναν το γνωστό πλέον σε αυτά φύλλο εργασίας με μεγάλη ευκολία, αφού έχουν εξοικειωθεί.

• Έπαιξαν με τους πίνακες ως παζλ (μάλιστα στο δεύτερο ένα νήπιο παρατήρησε ότι είναι μια κομμένη ελληνική σημαία!).

• Έκαναν εικαστικές παρεμβάσεις σε αυτούς, όπως είδαν σε κάποιους από τους πίνακες.

 

 

• Τέλος, φτιάξαμε την Ελλάδα με τα αρχαία, τα νησιά, τα δελφίνια και τα καλά και κακά ανθρωπάκια του Γαΐτη.

 

ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ - ΡΙΤΣΟΣ "ΚΟΥΒΕΝΤΑ ΜΕ ΕΝΑ ΛΟΥΛΟΥΔΙ"

 

• Με αυτό το ποίημα ακολούθησα παρόμοιο τρόπο προσέγγισης, όπως με του Ελύτη. Τα παιδιά τράβηξαν κάρτες και έφτιαξαν σχέσεις με τις εικόνες-λέξεις από το ποίημα του Ρίτσου "Κουβέντα με ένα λουλούδι" από τα "18 λιανοτράγουδα της πικρής πατρίδας".

 

•  Φτιάξαμε πρώτα το δικό μας ποίημα και το κατέγραψα. Δεν το εικονοποιήσαμε αυτή τη φορά αλλά το κάναμε καδράκι να το έχουν.

 

• Τους μίλησα για την ιστορία των 18 λιανοτράγουδων, πως γράφτηκαν και πως έφτασαν μετά από 3 χρόνια στα χέρια του Θεοδωράκη.
• Τους διάβασα τη συζήτηση του εξόριστου ποιητή με το λουλούδι που με τους συμβολισμούς του, του δίνει κουράγιο, δηλαδή το ποίημα του Ρίτσου. Φρόντισα να φανεί ο διάλογος, πότε μιλά ο ποιητής και πότε το λουλούδι.

• Ακούσαμε το μελοποιημένο από το Θεοδωράκη ποίημα από  "Τα 18 λιανοτράγουδα της πικρής πατρίδας". http://www.youtube.com/watch?v=NG2ryF-olWw&feature=related.
• Παρακολουθήσαμε τον διάλογο σε παρουσίαση μετά μουσικής στον υπολογιστή.

• "Παίξαμε" την κουβέντα με τις δύο φιγούρες: του Ρίτσου και του κυκλάμινου.

• Τα παιδιά ντύθηκαν σε ζευγάρια "Ρίτσος και κυκλάμινο" και δραματοποίησαν το ποίημα. (τη μάσκα τη βρήκα στο sparklebox.co.uk)

 

• Μετά από τόσο παιχνίδι έμαθαν και το ποίημα-τραγούδι. Έτσι, έφτιαξα τον κάθε στίχο του ποιήματος και με άλλο χρώμα. Τα παιδιά πήραν τις λέξεις (σε 2 ομάδες: Ρίτσος - κυκλάμινο) και κλήθηκαν να συνθέσουν το ποίημα στο πάτωμα. Ξέροντας το τραγούδι και με τη βοήθεια των χρωμάτων, ήταν πολύ εύκολο να το συνθέσουν!  

 «Κουβέντα με ένα λουλούδι»

Κυκλαδινό κυκλάμινο
στου βράχου τη σχισμάδα,
πού βρήκες χρώματα κι ανθείς,
πού μίσχο και σαλεύεις;

Μέσα στο βράχο σύναξα
το γαίμα στάλα - στάλα,
μαντήλι ρόδινο έπλεξα
κι ήλιο μαζεύω τώρα.

 

 

• Οι ίδιες ομάδες πήραν τα γράμματα του ονόματος της ομάδας τους και έπρεπε να τα συνθέσουν.

    

• Χρησιμοποίησα εικόνες και οπτικό υλικό - ταινία (με έμφαση στους τόπους εξορίας και στη Σάμο) από την κινηματογραφική αυτοβιογραφία του Ρίτσου, της Ηρώς και του Γιώργου Σγουράκη, από το "Αρχείο Κρήτης".

 

ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ - ΕΛΥΤΗΣ "ΕΝΑ ΤΟ ΧΕΛΙΔΟΝΙ"

Με αφορμή την επέτειο του Πολυτεχνείου  ασχοληθήκαμε φέτος με δύο αγαπημένα μελοποιημένα (από τον Θεοδωράκη) ποιήματα: α) "Ένα το χελιδόνι" του Ελύτη, β) "Κουβέντα με ένα λουλούδι" του Ρίτσου.

ΕΛΥΤΗΣ - ΕΝΑ ΤΟ ΧΕΛΙΔΟΝΙ

• Δούλεψα με τον τρόπο που έκανα και πέρσι (δες ανάρτηση Διδασκαλία ποίησης).

• Έτσι λοιπόν τα παιδιά δεν άκουσαν ούτε το ποίημα, ούτε το τραγούδι στην αρχή. 
• Αντίθετα τράβηξαν από ένα κουτί εικόνες-λέξεις παρμένες από το ποίημα "Ένα το χελιδόνι" και έκαναν τις δικές τους προτάσεις - σχέσεις ώστε να βγει ένα δικό τους ποίημα.  

 

• Το κατέγραψα μπροστά τους και τα παιδιά το εικονοποίησαν. (Φωτογραφίες και φύλλα εργασίας στο τέλος).

• Μου άρεσε τόσο πολύ το αποτέλεσμα που το έκανα κολάζ σε μεγάλο χαρτόνι. Τα παιδιά το διακόσμησαν.

•  Επειδή είδα ότι το αναπαρήγαγαν προφορικά, βρήκα την ευκαιρία κι έφτιαξα κινητές καρτέλες ώστε να μπορούν να τις βρίσκουν και να τις ταυτολογούν στις ελεύθερες δραστηριότητες, στη γωνιά της ανάγνωσης.

• Έπειτα τους πρότεινα να ακούσουν τι έγραψε ο ποιητής Οδυσσέας Ελύτης με τις ίδιες λέξεις. 
• Ακούνε το ποίημα και μετά το τραγούδι. Μαθαίνουμε το τραγούδι για τη γιορτή και παρακολουθούμε απόσπασμα από συναυλία του Θεοδωράκη με αυτό το τραγούδι στη διεύθυνση: http://www.youtube.com/watch?v=_QVbC0ZeKu4
• Το συγκρίνουμε με το δικό τους: τι λέει εκείνο, σε τι αναφέρεται του Ελύτη. Συζητάμε  για το δεύτερο και κάνουμε αναγωγές στον πόλεμο του 1940 και στο Πολυτεχνείο (το "Άξιον Εστί" δε γράφτηκε για το Πολυτεχνείο αλλά έχει συνδεθεί έντονα με αυτό).
•  Ο στόχος ήταν και να τα δραματοποιήσουμε αλλά δεν προλάβαμε.

Όσον αφορά γενικότερα το Πολυτεχνείο, χρησιμοποίησα το βιβλίο με φωτογραφικό υλικό του Γιάννη Φάτση, εκδόσεις Καστανιώτης.

• Με αφορμή τη φωτογραφία των φοιτητών στην ταράτσα με τη λέξη "ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ" κάναμε τα εξής:
• γράψαμε το δικό μας σύνθημα. (π.χ. "Τρέχουμε για να μη μας σκοτώσουν!"

•  Τους μοίρασα σε 2 ομάδες και η καθεμιά έπρεπε να συνθέσει τη λέξη ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ.

• Διαβάσαμε την υπέροχη "Κυρά Δημοκρατία" και κάναμε τα  φύλλα εργασίας.

 ΑΛΛΕΣ  ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

• Ενδιαφέροντα φύλλα εργασίας για το Πολυτεχνείο βρήκα στο ιστολόγιο της Σουλτάνας Μάνεση: http://taniamanesi-kourou.blogspot.gr. 
• Πολύ ενδιαφέρουσες προσεγγίσεις βρήκα στα εξής ιστολόγια:
•   προσχολικα
  Τα γεγονότα του Πολυτεχνείου μέσα από τους ήχους.
•   Χαρουμενες φατσουλες στο νηπιαγωγειο
  Η ΚΥΡΑ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ 
• παιχνιδοκαμώματα στου νηπ/γειου τα δρώμενα
  η κυρά Δημοκρατία....  
• Πάω στο 1o Νηπι@γωγείο Νέας Φώκαιας ΒΙΝΤΕΟ-ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΕΤΕΙΟ ΤΟΥ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟΥ
• ΠΕΡΙ... ΝΗΠΙΑΓΩΓΩΝ
  ΕΔΩ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ

Είμαι σίγουρη ότι υπάρχουν κι άλλες αναρτήσεις που αυτή τη στιγμή δε βρήκα ή δε θυμάμαι. Γίνονται υπέροχα πράγματα στον πλανήτη του Νηπιαγωγείου!

ΤΟ ΧΩΡΙΟ ΜΟΥ - Ο ΠΥΘΑΓΟΡΑΣ ΚΑΙ ΤΟ ΘΕΩΡΗΜΑ ΤΟΥ

Αφού επισκεφθήκαμε το αρχαιολογικό μουσείο Πυθαγορείου αρχίσαμε να αναρωτιόμαστε τι άλλο έχει να μας δείξει το χωριο μας, το Πυθαγόρειο.

Έφτιαξα στον υπολογιστή ένα σενάριο όπου ένα κοριτσάκι (η Ευριδίκη) επισκέπτεται  ένα αγόρι από το Πυθαγόρειο (τον Ιανό). Βοηθάμε λοιπόν με τις επιλογές μας τον Ιανό να ξεναγήσει την Ευριδίκη πρώτα στο χωριό του κι αργότερα στο νησί του. 

Στο Πυθαγόρειο έπρεπε να διαλέξουν ανάμεσα στα εξής:

• αρχαιολογικό μουσείο
• λαογραφικό μουσείο
• Ευπαλίνειο όρυγμα
• Παναγία Σπηλιανή
• Λιμάνι Πυθαγορείου
• το κάστρο του Λυκούργου Λογοθέτη
• το άγαλμα του Πυθαγόρα
• το κλιμάκιο των εθελοντών πυροσβεστών Πυθαγορείου

Ουσιαστικά τα επισκεφθήκαμε όλα ξεκινώντας από το αρχαιολογικό μουσείο που ήδη ξέραμε. (Καποιες παρουσιάσεις είναι μικρές νύξεις για επόμενα μαθήματα ή επισκέψεις).(Φωτογραφίες για όλα θα βρείτε στο τέλος).

• Καταλήξαμε στον Πυθαγόρα από όπου πήρε και το όνομά του το Πυθαγόρειο το 1955 (παλιά λεγόταν "Τηγάνι").  Η μετονομασία του Πυθαγορείου θεωρείται ιστορική στο χωριό μας. Γι' αυτό και παρακολουθήσαμε μία συνέντευξη-βίντεο που πήρε ο Ιανός Σολούνιας από τον μόνο επιζώντα εκείνης της περιόδου, τον Ιωάννη Σολούνια, πρόεδρο της κοινότητας εκείνη την εποχή και πραγματικό παππού του.

•  Μιλήσαμε για τον Πυθαγόρα και γιατί θεωρείται τόσο σημαντικός. Θυμηθήκαμε τη δίκαιη κούπα (http://pythagoreionip.blogspot.gr/2012/11/blog-post.html) και αναφερθήκαμε στο πολύ γνωστό πυθαγόρειο θεώρημα.

• Υπάρχει ένα "παιχνιδάκι" με το οποίο τα παιδιά μπορούν να αρχίσουν να συλλαμβάνουν το πυθαγόρειο θεώρημα και με πολύ περηφάνεια αναφέρω ότι είναι ιδέα, εκτέλεση και προώθηση του αγαπημένου συζύγου Αντώνη Σολούνια (ναι, αυτή η διδασκαλία ήταν οικογενειακή υπόθεση!). Ουσιαστικά προσπαθούμε χειροπιαστά να αποδείξουμε ότι το τετράγωνο της υποτείνουσας ισούται με το άθροισμα των τετραγώνων των δύο κάθετων πλευρών.

• Τους έδειξα την ορθή γωνία και την υποτείνουσα. Ύστερα τοποθετήσαμε τα τετράγωνα στις πλευρές.

• Έπειτα τα παιδιά "γέμισαν" το τετράγωνο της υποτείνουσας με το άθροισμα και των 2 τετραγώνων, διαπίστωσαν δηλαδή ότι όντως αν τα προσθέσεις "χωράνε" μέσα στο τετράγωνο της υποτείνουσας! (Δεν ξέρω αν το εξηγώ καλά πως γίνεται στην πράξη, αλλά χειροπιαστά τα παιδιά το κατάλαβαν γιατί το έκαναν πολλές φορές μόνα τους.) 

• Τώρα, όταν θα πηγαίνουν τα παιδιά μου στις κούνιες και θα σκαρφαλώνουν στο άγαλμα του Πυθαγόρα, θα ξέρουν ποια είναι η ορθή γωνία που φτιάχνει με το σώμα του και ποια η υποτείνουσα. Και αν θυμούνται και την εικόνα με τα τετράγωνα που τρύπωσαν μαζί μέσα στο μεγάλο, θα είμαι πολύ ευχαριστημένη.

• Συνεχίσαμε τη διδασκαλία με το χάρτη της Σάμου, όπου τα παιδιά έπρεπε να βρουν το χωριό μας.

• Έφτιαξαν παζλάκι με το λιμάνι του Πυθαγορείου (τα βρήκα στο μαγαζί "Εν αρχή οινολόγος" και είναι ευγενική προσφορά του ιδιοκτήτη).http://www.oinologos.com.gr/

•  Τους μοίρασα σε  2 ομάδες: ΣΑΜΟΣ - ΠΥΘΑΓΟΡΕΙΟ, και έπρεπε να βρουν και να ξεχωρίσουν το δικό τους ανάλογο  καρτελάκι με τη λέξη.
• Σε φύλλο εργασίας έπρεπε να κυκλώσουν (σε πολλά μεγέθη και γραμματοσειρές) τις ίδιες λέξεις: ΣΑΜΟΣ - ΠΥΘΑΓΟΡΕΙΟ
• Και μια που κάνουμε και το πρόγραμμα καλών τεχνών δε θα μπορούσαμε να μην αναφερθούμε στον Αριστοτέλη Σολούνια έναν από τους πολύ γνωστούς σάμιους ζωγράφους.

ΓΛΥΠΤΙΚΗ - ΓΙΑΝΝΟΥΛΗΣ ΧΑΛΕΠΑΣ

Διάβασα το καλοκαίρι το βιβλίο του Γιώργου Χριστοδούλου "Ο γλύπτης και η κοιμωμένη του", που είναι μια μυθιστορηματική βιογραφία του Γιαννούλη Χαλεπά.

• Έργα του Χαλεπά (εκτός από την κοιμωμένη του στο Α' νεκροταφείο Αθηνών) είδα και στην Εθνική Γλυπτοθήκη στην Αθήνα (αξίζει να την επισκεφθείτε). 
• Αφού μιλήσαμε λοιπόν στο νηπιαγωγείο για την αρχαία και σύγχρονη αγγειοπλαστική στη Σάμο και την αρχαία γλυπτική, βρήκα την ευκαιρία να μιλήσω και για τη σύγχρονη ελληνική γλυπτική με έμφαση στο Χαλεπά.

• Δεν είπα στα παιδιά τίποτα παρά τα έστειλα σε ένα "κυνήγι" γλυπτών μέσα στο χώρο, αφού τους έδωσα, την εικόνα που ψάχνουν.

• Συζητήσαμε για τα γλυπτά που ανακαλύψαμε, για το υλικό (πηλός - μάρμαρο) και την τεχνική τους και τα συγκρίναμε με αυτά που είδαμε στο μουσείο. 
  

•  Πληροφορίες και υλικό για το Χαλεπά  μπορείτε να βρείτε στο: http://www.nationalgallery.gr/site/content.php?sel=686

• Παρακολουθήσαμε παρουσίαση έργων του Χαλεπά από βιβλία αλλά και  στον υπολογιστή καθώς και ένα απόσπασμα από την ταινία για τη ζωή του. (Υπάρχει μια πολύ όμορφη ταινία το "Εγώ, ο Γιαννούλης Χαλεπάς" της Στέλλας Αρκέντη. Πληροφορίες στο επίσημο σάιτ της ταινίας: http://iyiannoulischalepas.yolasite.com/). Έδωσα έμφαση κυρίως στη σχέση που είχε με τη μητέρα του η οποία του κατέστρεφε συνεχώς τα έργα αλλά όχι  και την ανάγκη για δημιουργία.

 

• Ζήτησα από τα παιδιά να σκεφτούν τι κοινό μπορεί να είχαν ο Βαν Γκογκ με το Χαλεπά (είχαν και οι δύο βιώσει εγκλεισμό λόγω ψυχικού νοσήματος).

• Φτιάξαμε σε  μικρά παζλ την κοιμωμένη και τον σάτυρο που ταΐζει τον έρωτα αλλά και σε μεγάλα κομμάτια τους μπέρδεψα τα δύο έργα και έπρεπε τα παιδιά να βρουν τα δικά τους και να συνθέσουν το παζλ. 

 

• Συνθέσαμε και δύο επιδαπέδια παζλ, τον άγγελο και το "ο άνθρωπος και η σκέψη του".

 

 

•  Δημιουργήσαμε το δικό μας κήπο με τα αγάλματα του Χαλεπά.

• Σε όλη τη διάρκεια του μαθήματος δεν έδωσα πληροφορίες για την ιστορία της κοιμωμένης  επίτηδες, γιατί ήθελα να φτιάξουμε τη δική μας ιστορία. Έτσι προσπαθήσαμε να φανταστούμε ποια μπορεί να ήταν η κοιμωμένη, τι της συνέβη, πως εξελίχθηκε η ιστορία της και τελικά γιατί υπήρξε πηγή έμπνευσης για το Χαλεπά. Τα πιο πολλά παιδιά είπαν ότι την είχε ερωτευτεί. Τους είπα στο τέλος την αληθινή ιστορία της Σοφίας Αφεντούλη και συνέκρινα το γλυπτό με την επιτύμβια χρήση των κούρων.

• Ψηφίσαμε το αγαπημένο μας γλυπτό του Χαλεπά.

• Στο τέλος "επισκεφθήκαμε" την Εθνική Γλυπτοθήκη στο Γουδί μέσα από φωτογραφίες και βίντεο που είχα τραβήξει μέσα στο πάρκο με τα γλυπτά.

 Όλα τα φύλλα εργασίας και το κολάζ

                   

ΜΟΥΣΕΙΑΚΗ ΑΓΩΓΗ - ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ

Για να κλείσει η θεματική ενότητα όσον αφορά τα αρχαία γλυπτά, τις τοιχογραφίες και τα αγγεία, κάναμε μερικές συμπληρωματικές δραστηριότητες.

• Στις ελεύθερες δραστηριότητες μπορούσαν αν ήθελαν να χρωματίσουν την τοιχογραφία με τα δελφίνια (φωτοτύπησα και μεγέθυνα την εικόνα)

 

• Έφτιαξα (με 3 ευρώ) την τοιχογραφία με τα δελφίνια σε παζλ και τους την έδωσα πάλι στις ελεύθερες δραστηριότητες.

• Χρησιμοποίησα το βιβλίο "Τα αγγεία και ο κόσμος τους" των Φωκά - Βαλαβάνη, και συζητήσαμε με τα παιδιά για τα διάφορα αγγεία συγκρίνοντάς τα με αυτά που είδαμε στο μουσείο Πυθαγορείου.

• Σειραθετήσαμε τα πλαστικοποιημένα αγγεία ανάλογα με τη χρονολογία τους (είχαν και αριθμούς επάνω).

 

• Φτιάξαμε και το ανάλογο κολάζ ως πίνακα αναφοράς.

 

•  Διακοσμήσαμε τα δικά μας αγγεία.

 

•  Παίξαμε με τις χωροχρονικές μαθηματικές έννοιες χρησιμοποιώντας το βιβλίο "Παίζοντας με τις έννοιες" της Δαβέρου.

•  Συγκρίναμε κάποιες λέξεις στα νέα και στα αρχαία ελληνικά και ανακαλύψαμε ότι υπάρχουν πολλές κοινές ρίζες. Χρησιμοποίησα το βιβλίο "Η Φανή μαθαίνει αρχαία ελληνικά" της Τσομάκου.

• Τα παιδιά συμπλήρωσαν το φύλλο εργασίας με τους ρυθμούς των κιόνων, αφότου μάθαμε και για τον κορινθιακό ρυθμό. (Δες στο τέλος).

• Και βέβαια κάναμε τα αγαπημένα μας παζλ σε διάφορα μεγέθη και είδη. Μια καλή ιδέα (ελαφρώς αντιοικονομική) είναι να εκτυπώσουμε σαν αφίσσα μία σκαναρισμένη εικόνα (αν είναι από το διαδίκτυο δεν βγαίνει καθόλου καλό) και να φτιάξουμε ένα μεγάλο επιδαπέδιο παζλ. Ειλικρινά τα παιδιά ενθουσιάστηκαν με αυτό! Φτιάξαμε τον πρίγκιπα με τα κρίνα και τα δελφίνια.

 

•  Βρήκα μια ωραία ανάρτηση με παζλ αγαλμάτων στο πολύ καλό ιστολόγιο της Μυρτούς, "προσχολικά" στο: http://pro-sxolika.blogspot.gr/2012/05/blog-post_22.html, τα εκτύπωσα και τα φτιάξαμε και αυτά με τα παιδιά. Επίσης έκανα παζλ και την εργασία με τον κούρο (θα τη βρείτε στο: http://pythagoreionip.blogspot.gr/2012/11/blog-post.html ).

• Κάναμε ένα καδράκι κολάζ με τον πρίγκιπα με τα κρίνα και με έναν αμφορέα.

Φύλλο εργασίας