ΓΛΥΠΤΙΚΗ - ΓΙΑΝΝΟΥΛΗΣ ΧΑΛΕΠΑΣ

Διάβασα το καλοκαίρι το βιβλίο του Γιώργου Χριστοδούλου "Ο γλύπτης και η κοιμωμένη του", που είναι μια μυθιστορηματική βιογραφία του Γιαννούλη Χαλεπά.

• Έργα του Χαλεπά (εκτός από την κοιμωμένη του στο Α' νεκροταφείο Αθηνών) είδα και στην Εθνική Γλυπτοθήκη στην Αθήνα (αξίζει να την επισκεφθείτε). 
• Αφού μιλήσαμε λοιπόν στο νηπιαγωγείο για την αρχαία και σύγχρονη αγγειοπλαστική στη Σάμο και την αρχαία γλυπτική, βρήκα την ευκαιρία να μιλήσω και για τη σύγχρονη ελληνική γλυπτική με έμφαση στο Χαλεπά.

• Δεν είπα στα παιδιά τίποτα παρά τα έστειλα σε ένα "κυνήγι" γλυπτών μέσα στο χώρο, αφού τους έδωσα, την εικόνα που ψάχνουν.

• Συζητήσαμε για τα γλυπτά που ανακαλύψαμε, για το υλικό (πηλός - μάρμαρο) και την τεχνική τους και τα συγκρίναμε με αυτά που είδαμε στο μουσείο. 
  

•  Πληροφορίες και υλικό για το Χαλεπά  μπορείτε να βρείτε στο: http://www.nationalgallery.gr/site/content.php?sel=686

• Παρακολουθήσαμε παρουσίαση έργων του Χαλεπά από βιβλία αλλά και  στον υπολογιστή καθώς και ένα απόσπασμα από την ταινία για τη ζωή του. (Υπάρχει μια πολύ όμορφη ταινία το "Εγώ, ο Γιαννούλης Χαλεπάς" της Στέλλας Αρκέντη. Πληροφορίες στο επίσημο σάιτ της ταινίας: http://iyiannoulischalepas.yolasite.com/). Έδωσα έμφαση κυρίως στη σχέση που είχε με τη μητέρα του η οποία του κατέστρεφε συνεχώς τα έργα αλλά όχι  και την ανάγκη για δημιουργία.

 

• Ζήτησα από τα παιδιά να σκεφτούν τι κοινό μπορεί να είχαν ο Βαν Γκογκ με το Χαλεπά (είχαν και οι δύο βιώσει εγκλεισμό λόγω ψυχικού νοσήματος).

• Φτιάξαμε σε  μικρά παζλ την κοιμωμένη και τον σάτυρο που ταΐζει τον έρωτα αλλά και σε μεγάλα κομμάτια τους μπέρδεψα τα δύο έργα και έπρεπε τα παιδιά να βρουν τα δικά τους και να συνθέσουν το παζλ. 

 

• Συνθέσαμε και δύο επιδαπέδια παζλ, τον άγγελο και το "ο άνθρωπος και η σκέψη του".

 

 

•  Δημιουργήσαμε το δικό μας κήπο με τα αγάλματα του Χαλεπά.

• Σε όλη τη διάρκεια του μαθήματος δεν έδωσα πληροφορίες για την ιστορία της κοιμωμένης  επίτηδες, γιατί ήθελα να φτιάξουμε τη δική μας ιστορία. Έτσι προσπαθήσαμε να φανταστούμε ποια μπορεί να ήταν η κοιμωμένη, τι της συνέβη, πως εξελίχθηκε η ιστορία της και τελικά γιατί υπήρξε πηγή έμπνευσης για το Χαλεπά. Τα πιο πολλά παιδιά είπαν ότι την είχε ερωτευτεί. Τους είπα στο τέλος την αληθινή ιστορία της Σοφίας Αφεντούλη και συνέκρινα το γλυπτό με την επιτύμβια χρήση των κούρων.

• Ψηφίσαμε το αγαπημένο μας γλυπτό του Χαλεπά.

• Στο τέλος "επισκεφθήκαμε" την Εθνική Γλυπτοθήκη στο Γουδί μέσα από φωτογραφίες και βίντεο που είχα τραβήξει μέσα στο πάρκο με τα γλυπτά.

 Όλα τα φύλλα εργασίας και το κολάζ

                   

ΜΟΥΣΕΙΑΚΗ ΑΓΩΓΗ - ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ

Για να κλείσει η θεματική ενότητα όσον αφορά τα αρχαία γλυπτά, τις τοιχογραφίες και τα αγγεία, κάναμε μερικές συμπληρωματικές δραστηριότητες.

• Στις ελεύθερες δραστηριότητες μπορούσαν αν ήθελαν να χρωματίσουν την τοιχογραφία με τα δελφίνια (φωτοτύπησα και μεγέθυνα την εικόνα)

 

• Έφτιαξα (με 3 ευρώ) την τοιχογραφία με τα δελφίνια σε παζλ και τους την έδωσα πάλι στις ελεύθερες δραστηριότητες.

• Χρησιμοποίησα το βιβλίο "Τα αγγεία και ο κόσμος τους" των Φωκά - Βαλαβάνη, και συζητήσαμε με τα παιδιά για τα διάφορα αγγεία συγκρίνοντάς τα με αυτά που είδαμε στο μουσείο Πυθαγορείου.

• Σειραθετήσαμε τα πλαστικοποιημένα αγγεία ανάλογα με τη χρονολογία τους (είχαν και αριθμούς επάνω).

 

• Φτιάξαμε και το ανάλογο κολάζ ως πίνακα αναφοράς.

 

•  Διακοσμήσαμε τα δικά μας αγγεία.

 

•  Παίξαμε με τις χωροχρονικές μαθηματικές έννοιες χρησιμοποιώντας το βιβλίο "Παίζοντας με τις έννοιες" της Δαβέρου.

•  Συγκρίναμε κάποιες λέξεις στα νέα και στα αρχαία ελληνικά και ανακαλύψαμε ότι υπάρχουν πολλές κοινές ρίζες. Χρησιμοποίησα το βιβλίο "Η Φανή μαθαίνει αρχαία ελληνικά" της Τσομάκου.

• Τα παιδιά συμπλήρωσαν το φύλλο εργασίας με τους ρυθμούς των κιόνων, αφότου μάθαμε και για τον κορινθιακό ρυθμό. (Δες στο τέλος).

• Και βέβαια κάναμε τα αγαπημένα μας παζλ σε διάφορα μεγέθη και είδη. Μια καλή ιδέα (ελαφρώς αντιοικονομική) είναι να εκτυπώσουμε σαν αφίσσα μία σκαναρισμένη εικόνα (αν είναι από το διαδίκτυο δεν βγαίνει καθόλου καλό) και να φτιάξουμε ένα μεγάλο επιδαπέδιο παζλ. Ειλικρινά τα παιδιά ενθουσιάστηκαν με αυτό! Φτιάξαμε τον πρίγκιπα με τα κρίνα και τα δελφίνια.

 

•  Βρήκα μια ωραία ανάρτηση με παζλ αγαλμάτων στο πολύ καλό ιστολόγιο της Μυρτούς, "προσχολικά" στο: http://pro-sxolika.blogspot.gr/2012/05/blog-post_22.html, τα εκτύπωσα και τα φτιάξαμε και αυτά με τα παιδιά. Επίσης έκανα παζλ και την εργασία με τον κούρο (θα τη βρείτε στο: http://pythagoreionip.blogspot.gr/2012/11/blog-post.html ).

• Κάναμε ένα καδράκι κολάζ με τον πρίγκιπα με τα κρίνα και με έναν αμφορέα.

Φύλλο εργασίας

                         

ΜΟΥΣΕΙΑΚΗ ΑΓΩΓΗ - Η ΚΑΡΥΑΤΙΔΑ ΣΥΝΑΝΤΑ ΤΟΝ ΤΡΑΪΑΝΟ

ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΥΘΑΓΟΡΕΙΟΥ

• Τα παιδιά ψάχνοντας μέσα στην τάξη ανακάλυψαν αγάλματα και κομμάτια από μια εικόνα.

•  Συνέθεσαν τα κομμάτια τους και ανακάλυψαν μια φωτογραφία. Είδαμε το  εντυπωσιακό άγαλμα του ρωμαίου αυτοκράτορα Τραϊανού, που φιλοξενείται στο αρχαιολογικό μουσείο Πυθαγορείου.

•  Βρήκαμε και τα αγάλματα του Διονύσου και της Αρτέμιδος που κι αυτά θα τα συναντήσουμε στο μουσείο. Έτσι παίξαμε ένα παιχνιδάκι, τι μπορεί να συζητάνε τα αγάλματα μεταξύ τους όταν κλείνει το μουσείο και φεύγουν οι επισκέπτες. Η συζήτηση των αγαλμάτων άγγιξε σουρεαλιστικά επίπεδα αλλά άρεσε στα παιδιά.

• Τα παιδιά σε ζευγάρια ντύθηκαν Τραϊανός και Καρυάτιδα και συνομίλησαν μεταξύ τους. Κυρίως η κλεμμένη Καρυάτιδα έλεγε το πρόβλημά της στον αυτοκράτορα Τραϊανό.

•  Όταν τέλειωσαν τον αυτοσχεδιασμό όλα τα ζευγάρια ήρθε κι εμένα η σειρά μου. Πρώτα ντύθηκα Καρυάτιδα και τους μίλησα με πολύ συγκίνηση για το πόσο μου λείπει το σπίτι μου, το Ερεχθείο, καθώς και οι αδελφές μου. Τους είπα ότι δεν ανήκω στο Βρετανικό Μουσείο αλλά στο Μουσείο της Ακροπόλεως και τέλος ότι είμαι ελληνίδα και χώρα μου είναι η Ελλάδα. Εκεί θέλω να γυρίσω.
• Μετά το σύντομο μονόλογο ζήτησα από τα παιδιά να μου πουν ένα συναίσθημα που βίωσαν. Όλα είχαν συν-"κινηθεί" και μου είπαν λύπη.
• Έπειτα άλλαξα αμφίεση και έκανα τον Τραϊανό που είναι περήφανος που εκτίθεται στο μουσείο Πυθαγορείου, του αρέσει να τον θαυμάζουν οι τουρίστες  και περιμένει τα παιδιά να πάνε και να του κάνουν το πορτρέτο. Όταν κατέβασα το κεφάλι για να υποδηλώσω ότι τελείωσα και βγαίνω από το ρόλο συνέβη το εξής αναπάντεχο: τα παιδιά αυθόρμητα χειροκρότησαν όλα μαζί!!! Όχι για την "υπέροχη" ερμηνεία μου αλλά γιατί τα ενέπλεξα συναισθηματικά σε ό,τι συνέβαινε μπροστά τους.  Μετά από σήμερα είμαι σίγουρη ότι και οι δικοί τους αυτοσχεδιασμοί θα είναι διαφορετικοί!!!
• Τους έδωσα τα δύο αγάλματα που έπαιξαν, να τα κάνουν καδράκι κολάζ, όπως ήθελε ο καθένας.

• Ήρθε η μέρα της επίσκεψης στο αρχαιολογικό μουσείο Πυθαγορείου. Ξεκινήσαμε με το δεύτερο όροφο όπου ήταν τα γλυπτά και κυρίως ο επιβλητικός Τραϊανός. Τον παρατηρήσαμε, πήραμε τη σωματική του στάση και του κάναμε ένα αντάξιο της αίγλης του πορτρέτο.

•  Παίξαμε "κρυφτό" με τα αγάλματα, ψάξαμε και ανακαλύψαμε έναν κούρο. Είδαμε τον αρχαίο αργαλειό, τη σαρκοφάγο και διάφορα ταφικά, επιτύμβια και αναθηματικά αντικείμενα.
• Ύστερα στον κάτω όροφο μελετήσαμε τα χρηστικά αντικείμενα. Εντύπωση μεγάλη έκανε σε όλους το κεραμικό μπιμπερό και αυτό ζωγράφισαν.

 

•  Ανακαλύψαμε και δύο κίονες ιωνικού ρυθμού και τους διαφοροποιήσαμε από τους δωρικούς.
•  Όταν επιστρέψαμε μοιραστήκαμε τις εμπειρίες μας. Τις εντυπώσεις είχε κλέψει ο Τραϊανός, ενώ ένα νήπιο  απογοητεύτηκε γιατί δεν είδε την Καρυάτιδα!
• Τα παιδιά συμπλήρωσαν το φύλλο εργασίας φωνολογικής ενημερότητας.

Τα φύλλα εργασίας

                       

ΜΟΥΣΕΙΑΚΗ ΑΓΩΓΗ - Η ΜΟΝΑΧΙΚΗ ΚΑΡΥΑΤΙΔΑ

ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΑΚΡΟΠΟΛΕΩΣ

 ΕΘΝΙΚΟ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ

Με αφορμή την προετοιμασία μας για την επίσκεψη στο αρχαιολογικό μουσείο Πυθαγορείου, δε μπορούσαμε να μην ασχοληθούμε με την Ακρόπολη, τον Παρθενώνα και κυρίως τα αγάλματα του μουσείου.

• Την προηγούμενη μέρα ασχοληθήκαμε με τους κούρους άρα σήμερα σειρά είχαν οι κόρες, η στάση τους, η ενδυμασία τους, τα χρώματά τους. Χρησιμοποίησα καταλόγους και βιβλία από το Εθνικό Αρχαιολογικό μουσείο και το μουσείο της Ακρόπολης.

• Επισκεφθήκαμε εικονικά το νέο μουσείο της Ακρόπολης στο
•  Μουσείο Ακρόπολης και στο:

  Επίσκεψη στο Μουσείο Ακρόπολης - Visiting the Acropolis Museum 

• Βλέποντας τις διάφορες εικόνες εστίασα στην κλοπή των μαρμάρων από τον λόρδο Έλγιν και την έκτη Καρυάτιδα. Τους είπα την ιστορία της, τους έδειξα την κενή θέση στο Ερεχθείο αλλά και μέσα στο μουσείο. Έδωσα λοιπόν στα παιδιά μια Καρυάτιδα, την κλεμμένη Καρυάτιδα, και τους ζήτησα να μου πουν τι μπορεί να λέει μόνη της μέσα στο Βρετανικό μουσείο όταν τα φώτα κλείνουν και οι επισκέπτες φεύγουν.

• Κατέγραψα τις απαντήσεις τους πάνω σε εικόνες της μοναχικής Καρυάτιδας. Την κάναμε καδράκι και τη ζωγραφίσαμε. Οι απαντήσεις τους ανέφεραν τη μοναξιά, τη λύπη, τη νοσταλγία, την επιστροφή.

•  Συνθέσαμε το πλαστικοποιημένο παζλ της Καρυάτιδας και το κάναμε και φύλλο εργασίας.

 

• Θελήσαμε να της φτιάξουμε ένα σπίτι να γυρίσει και αυτή αλλά και όλα τα ελγίνεια μάρμαρα. ΄Ετσι, φτιάξαμε το αρχαιολογικό μουσείο του νηπιαγωγείου Πυθαγορείου.

• Με την ευκαιρία, ασχοληθήκαμε επιφανειακά με άλλους αρχαιολογικούς χώρους, όπως της Κνωσού, της Θήρας, των Μυκηνών. Φτιάξαμε παζλ με τοιχογραφίες και αγάλματα από τους προαναφερθέντες χώρους.

• Υπάρχει μια σειρά βιβλίων του Ανδρέα Ανατολίτη με τίτλο "Χρωματίζω και μαθαίνω την ελληνική τέχνη", των εκδόσεων Μαλλιάρης - Παιδεία και έχει για να βρούμε φωτοτυπίες από μυκηναϊκά, αρχαϊκά, κυκλαδικά και μινωϊκά σχέδια. Αρκετά ενδιαφέρον το βρήκα. Αν προλάβω κάποια ιδέα θα μου έρθει και από εκεί.

ΜΟΥΣΕΙΑΚΗ ΑΓΩΓΗ - ΤΟ ΣΠΙΤΙ - Ο ΚΟΥΡΟΣ

 ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΒΑΘΕΩΣ

Στο πρόγραμμα καλών τεχνών που κάνουμε δε θα μπορούσα να παραλείψω το κομμάτι των αρχαίων μας καλλιτεχνημάτων, είτε αυτά είναι τοιχογραφίες, είτε είναι γλυπτά, είτε κεραμεικά. Έτσι ξεκινώντας ασχοληθήκαμε με τα αρχαία χρηστικά και διακοσμητικά αντικείμενα. 

Είναι θλιβερό αλλά δυστυχώς τα παιδάκια μου (πλην ελαχίστων εξαιρέσεων) δεν είχαν επισκεφθεί τα αρχαιολογικά μουσεία ούτε του Πυθαγορείου, ούτε του Βαθέως (που είναι σχετικά κοντά). Η Σάμος θεωρείται η χαρά του αρχαιολόγου. Έχουμε τόσα πράγματα να δει και να μάθει ένα παιδί, και σε πολύ κοντινές αποστάσεις. Κρίμα... Εμείς πάντως προετοιμαζόμαστε να επισκεφθούμε το αρχαιολογικό μουσείο Πυθαγορείου.

• Στο νηπιαγωγείο λοιπόν επισκεφθήκαμε εικονικά το Αρχαιολογικό Μουσείο Βαθέως. Τα παιδιά παρακολούθησαν μια παρουσίαση όπου είδαν χρηστικά αντικείμενα παρόμοια με τα σημερινά. Κάναμε τις συγκρίσεις και συζητήσαμε.

 

•  Φτιάξαμε το δικό μας κύλικα (φρουτιέρα).

 

• Παίξαμε ένα κουΐζ στον υπολογιστή όπου έβλεπαν φωτογραφίες από αγαλματίδια ζώων (που εκτίθενται στο αρχαιολογικό μουσείο Βαθέως) και έπρεπε να πατήσουν το σωστό όνομα του ζώου. 
• Είδαμε φωτογραφίες του γιγάντιου Κούρου μας. Παρατηρήσαμε τη σωματική του στάση και τη μιμηθήκαμε.

•  Συμπληρώσαμε στο φύλλο εργασίας τη σωστή τοποθεσία όπου μπορούμε να τον συναντήσουμε. (Όλα τα φύλλα εργασίας στο τέλος).

• Αναφερθήκαμε στο παρουσιαστικό, το μέγεθος, την έκφραση και τη χρησιμότητα των κούρων.
•  Στολίσαμε το δικό μας αρχαίο ναό με τους δικούς μας αναθηματικούς κούρους.

• Σαν μικροί εξερευνητές αρχαιολόγοι ψαξαμε στο χώρο να ανακαλύψουμε τα δικά μας ευρήματα.

 

•  Αφού τα βρήκαμε συζητήσαμε για το τι είναι το κάθε ένα, τη χρησιμότητά του αλλά και το συμβολισμό του.

 

• Μιλήσαμε για τη μεγάλη ιστορία της Σάμου στην αγγειοπλαστική με αφορμή τη δίκαιη κούπα του Πυθαγόρα, ένα κεραμεικό που υπάρχει μόνο στη Σάμο. Η "τρύπια" κούπα του Πυθαγόρα επιτρέπει να πιουν σαμιώτικο κρασάκι μόνο όσοι σέβονται το ρητό "παν μέτρον άριστον". Περισσότερες πληροφορίες στο: http://www.oinologos.com.gr/

• Στο βίντεο μπορείτε να δείτε τον τρόπο κατασκευής της.

• Παρατηρήσαμε, μελετήσαμε, κάναμε υποθέσεις για το ΣΥΝΤΑΓΜΑ ΤΟΥ ΓΕΝΕΛΕΩ που μπορούν να το συναντήσουν και στο μουσείο αλλά και στον αρχαιολογικό χώρο του ιερού ναού της Ήρας, στο Ηραίο. Μάθαμε τα ονόματα των αγαλμάτων της οικογένειας που σώζονται μέχρι και σήμερα.

 

•  Το κάθε παιδί πήρε από ένα μεγάλο κομμάτι από την εικόνα του Κούρου και κλήθηκε να βρει με τους υπόλοιπους τι θα φανερωθεί αν ενώσουν τις δυνάμεις και τα κομμάτια τους.

•  Στο φύλλο εργασίας έπρεπε να βρουν και να κυκλώσουν τον κούρο της Σάμο.

• Τα παιδιά έπρεπε να βρουν και να κολλήσουν τα σωστά μάτια του κούρου. Αυτό το φύλλο εργασίας το βρήκα στο Το χαμόγελο του Κούρου(pdf1, pdf2). Βρήκα και πολύ ενδιαφέροντα στοιχεία για τους κούρους στο ίδιο.

• Ψηφίσαμε τον αγαπημένο μας κούρο. Ο κούρος της Σάμου πήρε τις περισσότερες ψήφους. Ζήτω!

•  Συνθέσαμε το όνομά του

• Μετρήσαμε αγάλματα.

• Φτιάξαμε και σε ζευγάρια μικρότερα παζλ του κούρου μας.

• Και βέβαια αφού ξεκινήσαμε το μάθημα με τα  πήλινα χρηστικά αγγεία, δε θα μπορούσαμε να μην φτιάξουμε και τα δικά μας. Γίναμε μικροί αγγειοπλάστες, αφού όμως πρώτα εμπνευστήκαμε από το βίντεο που παρακολουθήσαμε για την αρχαία κεραμεική τέχνη στο :
  
  ΚΕΡΑΜΕΙΚΗ
  Άργιλος, νερό και φωτιά. Μια σχέση αιώνων… , 2010