Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης

"Κυριακή, 3 Ιανουαρίου 2016

Σαν σήμερα φεύγει από την ζωή ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης

O Παπαδιαμάντης γεννήθηκε στη Σκιάθο το 1851 και γονείς του ήταν ο ιερέας Αδαμάντιος Εμμανουήλ και η Αγγελική. Μεγάλωσε ανάμεσα σε εννιά παιδιά (τα δύο πέθαναν μικρά).

Τα πρώτα γράμματα τα έμαθε στο νησί του, εσωτερικός στην Ι. Μονή του Ευαγγελισμού.

Φοίτησε στο Γυμνάσιο (με πολλές διακοπές, λόγω οικονομικών δυσκολιών) στη Χαλκίδα και στον Πειραιά και το τελείωσε στο Βαρβάκειο της Αθήνας. Πάντα φτωχός, άρχισε από μαθητής να κερδίζει το ψωμί του. Στην Αθήνα γράφτηκε στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, την οποία, με όλες τις προσπάθειες που έκανε, δεν την τελείωσε, γιατί η φτώχεια, η ανέχεια και η επισφαλής υγεία του τού στάθηκαν ανυπέρβλητα εμπόδια. Το ότι δεν πήρε το δίπλωμά του στοίχισε στον πατέρα του, ο οποίος τον περίμενε να γυρίσει καθηγητής στο νησί και να βοηθήσει τις τέσσερις αδελφές του.

Απογοητευμένος συνεχώς από τη ζωή της Αθήνας, αναζητούσε συχνά καταφύγιο στη Σκιάθο. Ωστόσο, επειδή οι οικονομικές του ανάγκες ήταν πολλές, σύντομα αναγκαζόταν να επιστρέψει στην Αθήνα.

Από τη στιγμή που γράφτηκε στο Πανεπιστήμιο άρχισε να δημοσιογραφεί και να κάνει μεταφράσεις από τα Γαλλικά και Αγγλικά, γλώσσες που είχε μάθει σε βάθος και που λίγοι τις γνώριζαν τόσο καλά στην εποχή του. Τα εισοδήματά του ήταν πενιχρά και ζούσε σε φτωχικά δωμάτια και σε εργατικές κατοικίες.

Ελάχιστοι ήταν οι φίλοι του, όπως ο συγγραφέας και ερευνητής Γιάννης Βλαχογιάννης, ο ποιητής Μιλτιάδης Μαλακάσης και ένας δυο άλλοι. 

 αριστερά: ο Παπαδιαμάντης, δεξιά: ο Βλαχογιάννης.

Όποτε πήγαινε στο νησί του εξακολούθησε να κάνει τις μεταφράσεις που του έστελνε ο Γιάννης Βλαχογιάννης, για να έχει κάποιον πόρο ζωής, μα ύστερα από λίγο τα χέρια του πρήστηκαν και του ήταν δύσκολο να γράφει. 

Το στίγμα που άφησε στην ποιητική και λογοτεχνικής ιστορία της χώρας ήταν αξιοσημείωτο. Για να καταλάβουμε το μέγεθος της σημαντικότητάς του, θυμίζουμε το τι είχε αναφέρει ο Ελύτης για τον Παπαδιαμάντη:

Ὅπου καὶ νὰ σᾶς βρίσκει τὸ κακό, ἀδελφοί
ὅπου καὶ νὰ θολώνει ὁ νοῦς σας
μνημονεύετε Διονύσιο Σολωμὸ
καὶ μνημονεύετε Ἀλέξανδρο Παπαδιαμάντη.
Ὀδυσσέας Ἐλύτης, Τὸ Ἄξιoν Ἐστί

Μητέρα - Φύλλα εργασίας για το "Σκοτεινό Τρυγόνι"

Σημείωση: Θέλω να ευχαριστήσω την κυρία Υπατία Νικηφόρου για τα καλά της λόγια με της φόρμας επικοινωνίας του μπλογκ αλλά για κάποιο λόγο δεν φτάνει η απάντησή μου σε εκείνη. Πολλά πολλά ευχαριστώ, λοιπόν, κυρία Νικηφόρου. Να είστε καλά.

Γιορτή Μητέρας / Παπαδιαμάντης

"Το σκοτεινό τρυγόνι" - Παπαδιαμάντης

Με αφορμή τις διδακτικές παρεμβάσεις στις Τ.Π.Ε βρήκα και φέτος την ευκαιρία να δουλέψουμε στο νηπιαγωγείο το αγαπημένο ποίημα του Παπαδιαμάντη, "Το σκοτεινό τρυγόνι". (Δείτε εδώ πως το δουλέψαμε παλαιότερα καθώς και υλικό, συνδέσμους και φύλλα εργασίας). 

Για αρχή σας ανεβάζω έναν πίνακα αναφοράς με λέξεις και εικόνες από το ποίημα (θα μας χρειαστούν και στην ηλεκτρονική εφαρμογή που θα ανεβάσω σε επόμενη ανάρτηση) καθώς και τις κάρτες όπου τα παιδιά θα κληθούν να ενώσουν την εικόνα με την αντίστοιχη λέξη. 

 

Βρήκα οπτικοποιημένο και το "Μοιρολόγι της Φώκιας" που είναι μικρό και συνάμα κατανοητό στα παιδιά.

Συνεχίζεται...

Η ΓΙΟΡΤΗ ΤΗΣ ΜΗΤΕΡΑΣ ΚΑΙ Ο ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗΣ

"Το σκοτεινό τρυγόνι"

Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης

Φέτος με αφορμή τη γιορτή της μητέρας αυτές τις μέρες, θα προσεγγίσουμε έναν υπέροχο έλληνα συγγραφέα, τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη. Η γλώσσα του είναι δύσκολη για τα νήπια όμως στο συγκεκριμένο ποίημα είναι βατή και κατανοητή.

Eίναι οι δύο πρώτοι στίχοι από το νεανικό ποίημα του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη «Προς την Μητέρα μου», γραμμένο πίσω από ένα γράμμα του, το 1874. Η τέταρτη στροφή του ίδιου ποιήματος βρίσκεται και στο μυθιστόρημά του «Η Φόνισσα». (Πηγή: Μουσείο Παπαδιαμάντη, όπου μπορείτε να βρείτε και επεισόδια από τη σειρά της ΕΡΤ για τη ζωή και το έργο του).

Μάνα μου,
εγώ είμαι τ’ άμοιρο
το σκοτεινό τρυγόνι
όπου το δέρνει ο άνεμος
βροχή που το πληγώνει.

Το δόλιο
όπου κι αν στραφεί
απ’ όπου κι αν περάσει
δε βρίσκει πέτρα να σταθεί
κλωνάρι να πλαγιάσει.

Εγώ βαρκούλα μοναχή
βαρκούλα αποδαρμένη
μέσα σε πέλαγο ανοιχτό
σε θάλασσα αφρισμένη.

Παλεύω με τα κύματα
χωρίς πανί, τιμόνι
κι άλλη δεν έχω άγκυρα
πλην την ευχή σου μόνη.

Το συγκεκριμένο ποίημα μελοποιήθηκε και βρίσκεται "στο cd με τίτλο "Το σκοτεινό τρυγόνι" που δημιουργήθηκε για τις ανάγκες της θεατρικής διασκευής του έργου «Φόνισσα» που παρουσιάστηκε το 2003 από τη θεατρική ομάδα του δήμου Ιεράπετρας. Οι Νίκος Μαστοράκης, Μανόλης Λιαπάκης και Κώστας Πανταζής (ερασιτέχνες μουσικοί) μελοποίησαν 12 ποιήματα - κείμενα του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη και δημιούργησαν αυτή τη συλλογή με την συμμετοχή γνωστών καλλιτεχνών(μεταξύ των οποίων ο Σωκράτης Μάλαμας, ο Ψαραντώνης, η Λιζέτα Καλημέρη, κ.ά.) Η μουσική έχει παιχτεί από φυσικά όργανα και έχει πολλά στοιχεία της παραδοσιακής ,της κρητικής αλλά και της έντεχνης μουσικής." 

(Πηγή: ένα υπέροχο ιστολόγιο με τον ομώνυμο τίτλο:toskoteinotrigoni.blogspot.gr/

 Με αφορμή λοιπόν αυτό το συγκλονιστικό τραγούδι παίξαμε με τον θείο Παπαδιαμάντη (έχω κολλήσει με τους στίχους, τη μουσική αλλά και τη φοβερή ερμηνεία του Σωκράτη!).

• Τύπωσα το κάθε τετράστιχο σε διαφορετικό χρώμα Α4 επί 2 φορές. Η κάθε ομάδα είχε ένα χρώμα και έπρεπε να βάλουν τους στίχους στη σωστή σειρά.

•  Έπαιζε το τραγούδι κι ο καθένας κλήθηκε να προσομοιάσει το δικό του στίχο.

•  Έψαξαν να βρουν τον τίτλο μέσα στο ποίημα. Έπειτα τους πήρα το καρτελάκι και ζήτησα σε κάποιους να φτιάξουν τον τίτλο σπασμένο (ηχητικά όμως) και μετά ψάχναμε να δούμε με ποια σειρά πρέπει να βάλουμε τις λέξεις.

• Η πρώτη εικόνα είναι ο πίνακας αναφοράς. Φωτοτύπησα την ίδια σε διάφορα έγχρωμα Α4 και τα μπέρδεψα. Τα παιδιά έπρεπε να βρουν το δικό τους χρώμα πέταλα αλλά και να βάλουν το σωστό πέταλο με το σωστό τετράστιχο στη σωστή θέση.

 

• Τα πιο μικρά ταίριαξαν τα σχήματα των πετάλων.

 

•  Στο συγκεκριμένο φύλλο εργασίας πρέπει να θυμηθούν τις λέξεις που άκουσαν μέσα στο ποίημα (τραγούδι).

•  Ξεκινήσαμε να φτιάχνουμε εικονικά το ποίημα όπως το είχαμε με γραπτό λόγο στα πέταλα του πίνακα αναφοράς.

• Κι ένα τεστάκι με ερωτήσεις.

 

•  Και δύο πιο γνωστές προσωπογραφίες του Παπαδιαμάντη από έλληνες ζωγράφους, η πρώτη από τον Σπύρο Βασιλείου και η δεύτερη του Νίκου Εγγονόπουλου.