Ο Μεγάλος Βομβαρδισμός της Σάμου

Γνωρίσαμε ένα κομμάτι της σαμιακής ιστορίας: το μεγάλο βομβαρδισμό της Σάμου 17 Νοέμβρη 1943. Μάθαμε για τον ήρωα Πάνο Ευελπίδη και για το πως προφυλάχτηκαν οι κάτοικοι του χωριού μας στην Παναγία τη Σπηλιανή. Μάθαμε και για το χάλασμα  κοντά στο νηπιαγωγείο μας.

Ο βομβαρδισμός αυτός είχε ως θλιβερό απολογισμό 75 νεκρούς και τεράστιες υλικές ζημιές στο Βαθύ και άλλους 3 νεκρούς στο Πυθαγόρειο. Μετά από το βομβαρδισμό η Σάμος υποτάχτηκε στο γερμανικό στρατό κατοχής. Περίπου το 1/3 του πληθυσμού του Βαθέος αναγκάστηκε να αναχωρήσει για τη Μέση Ανατολή.

Μεγάλη μορφή αυτής της ιστορικής ημέρας ο 27χρονος ήρωας Πάνος Ευελπίδης, ο οποίος σκοτώθηκε από βόμβα την ώρα που προσπαθούσε να αντιμετωπίσει γερμανικό αεροσκάφος με το αυτόματο όπλο του.

Βρήκα μια εξαιρετική εργασία από τα παιδιά της Γ'  Γυμνασίου Πυθαγορείου και την ανεβάζω. Συγχαρητήρια στα παιδιά αλλά και στους υπεύθυνους καθηγητές τους για το συγκεκριμένο πρόγραμμα.

Οι εικόνες από : http://my-samos.blogspot.com/2013/11/blog-post_17.html

 

Πηγή: https://mytopikistoria.blogspot.com/

Βιωματικό εργαστήρι για τον πόλεμο και την προσφυγιά

Μιλώντας στα παιδιά για την 28η Οκτωβρίου αλλά και την ιστορία του νησιού μας (εδώ), συζητήσαμε για τη μετανάστευση αρκετών σαμίων εκείνη την εποχή στο βελγικό Κονγκό. Πολλές ιστορίες από παππούδες και γιαγιάδες που έδωσαν κοσμήματα σε τούρκο βαρκάρη να περάσει απέναντι στα στενά της Μυκάλης ολόκληρες οικογένειες που έτσι σώθηκαν από τον πόλεμο.

Με αφορμή λοιπόν αυτό, και φέτος διοργανώσαμε στην τάξη μας το βιωματικό εργαστήρι για τους πρόσφυγες και τα δεινά του πολέμου, σε συνεργασία με τον "Φάρο" και τον κύριο Μπάμπη Γεννιά που μας επισκέφθηκε και πέρσι και μας είχε κάνει παρόμοιες βιωματικές δραστηριότητες. Το στήσιμο του εργαστηρίου με τις δραστηριότητες αναλυτικά μπορείτε να το δείτε εδώ.

Ο μεγάλος βομβαρδισμός

Φέτος αποφάσισα να εστιάσω περισσότερο στην τοπική μας ιστορία σχετικά με το 1940 και έτσι ασχολούμαστε κυρίως με το μεγάλο βομβαρδισμό Βαθέως και Πυθαγορείου  (πηγές εδώ και εδώ), αλλά και υλικό που συλλέγω από παππούδες και γιαγιάδες.
Έτσι έφτιαξα και  τα παρακάτω φύλλα:

Παλαιότερο γενικό υλικό και προσεγγίσεις μου σχετικές με την 28η Οκτωβρίου εδώ.

Guernica - Picasso

28η Οκτωβρίου και ενσυναίσθηση

Με ανησυχεί το γεγονός ότι κάποια από τα παιδιά μου αντιμετωπίζουν τη συζήτηση για την 28η Οκτωβρίου σαν μέρος ενός ηλεκτρονικού παιχνιδιού, όπου ο θάνατος, από όπου και όπως και να προέρχεται, προκαλεί ευχαρίστηση, μία στρεβλή "ηδονή". Σε μεγάλο βαθμό είναι η έλλειψη ενσυναίσθησης της ηλικίας, όμως δεν είναι μόνο αυτό. Είναι ο εθισμός στο θάνατο κάποιου, χωρίς να προκαλείται η παραμικρή αντίδραση. Δεν φταίνε όμως τα παιδιά. Φταίμε εμείς που τα αφήνουμε να βλέπουν ειδήσεις, να παρακολουθούν κάτι ανεπίτρεπτα "παιδικά", να παίζουν κάτι μεγαλειώδους βλακείας παιχνίδια στον υπολογιστή, να μας βλέπουν να μην αντιδρούμε πια στη δυστυχία που υπάρχει γύρω μας, δίπλα μας, κ.ο.κ.

Με όλα αυτά τα παραπάνω κατέληξα ότι φέτος θέλω να δώσω έμφαση στη συναισθηματική συν-κίνηση των παιδιών μου. Θέλω να συν-κινηθούμε ομού σε ένα συναισθηματικό ταξίδι σε εκείνη την εποχή, και όχι τόσο ιστορικό ή κατασκευαστικό (βλέπε χειροτεχνίες). Αρωγός σε αυτή μου την προσπάθεια και πάλι η τέχνη, είτε είναι ζωγραφική (εδώ, εδώ και εδώ) είτε είναι ποίηση (εδώ), είτε είναι μουσική (εδώ), είτε είναι η φωτογραφία (εδώ), συν τα παρακάτω. Στην τρέλα της σημερινής παράλογης εποχής που ζούμε, το μόνο που έχω να αντιτάξω είναι η τέχνη, ελληνική και παγκόσμια.

ΔΙΟΝΥΣΙΟΣ ΣΟΛΩΜΟΣ (Συνέχεια)

Συνεχίζοντας τη ενασχόλησή μας με τον εθνικό μας ποιητή, ολοκληρώνουμε την προσέγγιση του ύμνου εις την ελευθερία (εδώ προηγούμενη ανάρτηση) με τα εξής:

• τα παιδιά βρίσκουν τις σωστές λέξεις καρτέλες και τις τοποθετούν στον μεγάλο πίνακα αναφοράς, Α3.

• Συμπληρώνουν ένα φύλλο εργασίας που έφτιαξα πέρσι σχετικό πάλι με τον εθνικό ύμνο. (Παλαιότερα φύλλα εργασίας για το 1821 εδώ).

Όμως ο Σολωμός έχει γράψει κι άλλα ποιήματα. Έτσι αυτή τη φορά ακούμε μελοποιημένο απόσπασμα από τους "Ελεύθερους πολιορκημένους" σε μουσική του Μαρκόπουλου με τη φωνή του Ξυλούρη. Μιλάμε για την έξοδο του Μεσολογγίου και βλέπουμε μια εξαιρετική  παρουσίαση ενός δασκάλου που βρήκα εδώ (αξίζει να τη δείτε!)

Το συγκεκριμένο μελοποιημένο απόσπασμα  το θεωρώ ιδανικό για δραματοποίηση!

Ο Σολωμός έχει γράψει κι ένα πολύ γλυκό ποίημα (το πρώτο του στα ελληνικά), τη γνωστή σε όλους μας "Ξανθούλα", πάλι μελοποιημένη από τον καλό του φίλο Νικόλαο Μάντζαρο. Την ακούμε, τη συζητάμε και τη ζωγραφίζουμε.

Αν θέλουμε να την προσεγγίσουμε πάλι ανάποδα, έτοιμες κάρτες-εικόνες θα βρείτε στο ιστολόγιο της Τάνιας εδώ. Επίσης έχει και φύλλα εργασίας για το βιογραφικό του Σολωμού εδώ.

Στο τέλος μαθαίνουμε να συνθέτουμε το όνομα του ποιητή μας.

ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΕΘΝΙΚΟΥ ΥΜΝΟΥ - ΔΙΟΝΥΣΙΟΣ ΣΟΛΩΜΟΣ

Φέτος θέλω να ασχοληθώ λίγο περισσότερο με τον εθνικό μας ποιητή, τον Σολωμό και την ποίησή του, με αφορμή τον εθνικό μας ύμνο.

Ερέθισμα υπήρξε ένα εξαιρετικό βιβλίο που ανακάλυψα και θα με βοηθήσει μέσα στο μάθημα. Πρόκειται για το βιβλίο της Αγγελικής Βαρελά για το Διονύσιο Σολωμό, των εκδόσεων ΠΑΤΑΚΗΣ.

Θα ξεκινήσω λοιπόν με το γνωστό πλέον τρόπο διδασκαλίας ενός ποιήματος: δεν δίνω το ποίημα. Δίνω στα παιδιά τις παρακάτω εικόνες και φτιάχνουμε το δικό μας ποίημα.

Αν το βρουν καλώς, αλλιώς τους απαγγέλλω τις δύο πρώτες στροφές. Μιλάμε για τον ποιητή με αφορμή το προαναφερθέν βιβλίο.

Διαβάζουμε το ποίημα από τον πίνακα αναφοράς με τις ίδιες εικόνες. Πρώτα μόνο με τις εικόνες. Μετά εισάγω και τις λέξεις.

Έχω σε Α3 εκτυπωμένο και πλαστικοποιημένο τον εθνικό ύμνο με μεγαλύτερη γραμματοσειρά και εικόνες, για την επόμενη δραστηριότητα.

Τα παιδιά παίρνουν τις κινητές καρτέλες και καλούνται να συνθέσουν "διαβάζοντας", τον εθνικό ύμνο.

Στο τέλος συμπληρώνουν τα εξής:

Το ταξίδι μας με βαρκούλα την ποίηση του Σολωμού συνεχίζεται...

1. Ο ΠΟΛΕΜΟΣ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ 2. ΒΟΜΒΑΡΔΙΣΜΟΣ ΠΥΘΑΓΟΡΕΙΟΥ

Με αφορμή την 28η Οκτωβρίου είπαμε να αναφερθούμε εν συντομία και στον στρατό, τα όπλα και τις πολεμικές μηχανές (εφευρέσεις) της αρχαιότητας.

Αφού μιλήσαμε λίγο για τις στολές και τα όπλα που χρησιμοποιούσαν οι στρατιώτες, θέλησα να δώσω έμφαση στις πολεμικές μηχανές. Αυτό διότι είχαμε την τύχη, φέτος το καλοκαίρι, να φιλοξενήσουμε στο Μαραθόκαμπο της Σάμου την κινητή έκθεση του Μουσείου Αρχαίας ελληνικής τεχνολογίας, του κυρίου Κοτσανά, με έδρα το Κατάκολο του Πύργου Ηλείας.

Κάποια παιδιά είχαν επισκεφθεί την έκθεση, ώστε μου ήταν πολύ πιο εύκολο να αναφερθούμε στις πολιορκητικές μηχανές  που είχαν δει.

                                       

Μιλήσαμε και για τους βομβαρδισμούς που έγιναν στη Σάμο και στο Πυθαγόρειο πιο συγκεκριμένα. Σύμφωνα με μαρτυρία του Ευρυβιάδη Δημητριάδη (πηγή: Σάμος πατρίδα μου, τεύχος 2, σελ 55) στις 17-11-1943 γερμανικά αεροπλάνα βομβάρδισαν το Βαθύ και το Τηγάνι (Πυθαγόρειο). Σύμφωνα με συνέντευξη που πήρε νήπιο από τον 90χρονο παππού του, μάθαμε ότι οι περισσότεροι τηγανιώτες σώθηκαν επειδή κρύφτηκαν στην Παναγία τη Σπηλιανή.





Από την ίδια συνέντευξη τους έκανε εντύπωση πως ξέθαβαν τους ψόφιους γαϊδάρους για να τους φάνε, επειδή πεινούσαν.







28η ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 1940 - ΜΠΙΝΓΚΟ ΠΑΡΑΤΗΡΗΤΙΚΟΤΗΤΑΣ

Επειδή η επέτειος του 1940 πέφτει στην αρχή της σχολικής χρονιάς, κι ακόμα δεν έχουμε στρώσει εντελώς τους ρυθμούς μας, σκέφτηκα ένα πολύ εύκολο μπίνγκο παρατηρητικότας με αφίσες και πίνακες σχετικούς με τη συγκεκριμένη εποχή. Ο κύριος στόχος είναι παίζοντας να μπορούν και να ονοματίσουν ή να περιγράψουν τι βλέπουν.

Παλαιότερο υλικό για το 1940 εδώ.

ΜΙΚΡΟ ΒΙΒΛΙΟ ΓΙΑ ΤΟ 1940

Το συγκεκριμένο βιβλιαράκι θα το κάνουμε προς το τέλος της εβδομάδας, σαν τεστάκι επαναληπτικό. 

28 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 1940 - ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΓΟΥΝΑΡΟΠΟΥΛΟΣ

Με αφορμή την αφίσα "Η Παναγιά μαζί του", ασχοληθήκαμε με έναν από τους αγαπημένους μου ζωγράφους, τον ονειρικό Γεώργιο Γουναρόπουλο.

 

• Μελετήσαμε αφίσες της εποχής και τις συνθέσαμε.

• Είδαμε πίνακες του Γουναρόπουλου στον υπολογιστή και σε καταλόγους από το Μουσείο Γουναρόπουλου και την Εθνική Πινακοθήκη. 

• Συζητήσαμε αρκετή ώρα για το δέντρο του Γουναρόπουλου. Πως είναι. Πως μπορεί να κινείται. Τι μπορεί να φυτρώνει πάνω του. Ποιοι μπορεί να το κατοικούν. Τι μπορεί να αισθάνεται. Καταλήξαμε ότι φυτρώνουν όνειρα και μένουν ξωτικά στο λυπημένο δέντρο της φαντασίας μας.

 

• Διαβάσαμε από το βιβλίο "Το γαλάζιο φεγγάρι" της Μαρίας Κυνηγού, εκδόσεις ΕΞΑΝΤΑΣ, το απόσπασμα που αναφερόταν στο δέντρο της φαντασίας.

 

• Ζωγραφίσαμε το δικό μας δέντρο της φαντασίας και τα δικά μας ξωτικά και όλοι μαζί φτιάξαμε (με τη βοήθεια και του γκλίτερ) ένα κολάζ: "Το ονειρικό δάσος του Γουναρόπουλου".

 

• Φτιάξαμε παζλ με τα έργα του

• Ψηφίσαμε το αγαπημένο έργο μας. (Όλα τα φύλλα εργασίας στο τέλος).

• Κάναμε το φύλλο εργασίας όπου ενώσαμε μέρη και πίνακές του.

•  Επισκεφθήκαμε εικονικά το Μουσείο του στο Δήμο Ζωγράφου στην Αθήνα: www.gounaropoulos.gr/

• Προσπαθήσαμε να ζωγραφίσουμε κι εμείς ένα δικό μας όνειρο (καλό ή κακό) να φυτρώνει στο δέντρο της φαντασίας.

• Συμπληρώσαμε το φύλλο εργασίας ψάχνοντας να βρούμε το σωστό όνομα του ζωγράφου.