ΓΙΑΝΝΗΣ ΡΙΤΣΟΣ - ΣΑΜΟΣ

Ο μεγάλος μας ποιητής Γιάννης Ρίτσος είναι στενά συνδεδεμένος με τη Σάμο αφού η γυναίκα του ήταν από το Καρλόβασι αλλά και ο ίδιος την εποχή της Δικτατορίας πέρασε κάποιο διάστημα στο νησί εξόριστος, σε κατ' οίκον περιορισμό.

Από την αρχή της χρονιάς έχουμε ασχοληθεί με τα έργα του Ρίτσου με αφορμή τις επετείους της 28ης Οκτωβρίου και του Πολυτεχνείου αλλά και στα πλαίσια των δραστηριοτήτων γνωριμίας των παιδιών με το νησί τους. Επιπλέον χρησιμοποιούμε ως πρωινή προσευχή το απόσπασμα από το "Πρωινό Άστρο":

 "Καλέ θεούλη εμείς είμαστε καλά.

 Κάνε Εσύ καλέ Θεούλη 

να'χουν όλα τα παιδάκια 

ένα ποταμάκι γάλα, 

μπόλικα αστεράκια, 

μπόλικα τραγούδια. 

Κάνε εσύ καλέ Θεούλη 

να΄ναι όλοι καλά".

 Όσον αφορά το σχέδιο εργασίας για την ποίηση ακολουθήσαμε την πεπατημένη οδό:

1. Παίξαμε με τις εικόνες λέξεις από το "Έχω ένα πουκάμισο" από το "Πρωϊνό Άστρο", όπου αναφέρεται στη Σάμο. Παραθέτω τις εικόνες που χρησιμοποίησα.



2. Το ποίημα που φτιάξαμε ήταν το εξής:

 

ΚΑΙ Ο ΗΛΙΟΣ ΧΑΜΟΓΕΛΑΣΕ

Ένας ευτυχισμένος Απρίλης

έχτισε τη φωλιά του στη Σάμο.

Ήταν ένα λιόγερμα

που μέσα του έκρυβε έναν άγγελο.

Είδε στα φώτα των νερών

πως κάποιος τον περίμενε.

Κι ήταν ο Μάης ο αδερφός του

που φόραγε το πέλαγος για μπλε πουκάμισο

και τον ήλιο για χρυσό σακάκι.

Του ’φερε βιολετί σταφύλια για να φάει.

Τότε χαμόγελα ακούστηκαν σε όλο το νησί μέχρι τον ήλιο, τόσα πολλά που γελάσανε όλα τα παιδιά στον κόσμο.

5-3-12

3. Τους διάβασα πως χρησιμοποίησε τις ίδιες εικόνες-λέξεις ο Γιάννης Ρίτσος.

 

Έχω ένα πουκάμισο

απ’ τα φώτα των νερών

έχω ένα χρυσό σακάκι

απ’ το λιόγερμα της Σάμος

έχω και μια δόξα

απ’ τα πρώτα σου χαμόγελα.

Τέσσερις μήνες

ο Απρίλης, ο Μάης,

ο Ιούνης, ο Ιούλης

χτίζουν τις τέσσερις γωνιές

της ψυχής μου.

Τα σταφύλια ανάβουν

κόκκινα και κίτρινα

βιολετιά, μενεξεδένια φαναράκια

και μου φέγγουν να σου γράφω

τα τραγούδια σου.

Γιάννης Ρίτσος

«Πρωινό Άστρο»

4. Με αφορμή την ποίηση του Ρίτσου ακούσαμε το "Κουβέντα με ένα λουλούδι" από το δίσκο "Τα 18 λιανοτράγουδα της πικρής πατρίδας" σε μουσική Θεοδωράκη με τη φωνή του Γιώργου Νταλάρα.

5. Ακούγοντας το τραγούδι παρακολουθήσαμε μια παρουσίαση διαφανειών με εικόνες αλλά και τους στίχους του τραγουδιού.

 «Κουβέντα με ένα λουλούδι»

Κυκλαδινό κυκλάμινο
στου βράχου τη σχισμάδα,
πού βρήκες χρώματα κι ανθείς,
πού μίσχο και σαλεύεις;

Μέσα στο βράχο σύναξα
το γαίμα στάλα - στάλα,
μαντήλι ρόδινο έπλεξα
κι ήλιο μαζεύω τώρα.

ΓΙΑΝΝΗΣ ΡΙΤΣΟΣ

6. Μιλήσαμε για τη σχέση του Ρίτσου με το νησί μας, τους οικογενειακούς δεσμούς που τον δένουν, την εξορία, τις καθημερινές  του συνήθειες στην εξορία του εδώ. Ακόμα αναφερθήκαμε στις μάσκες που κατασκεύαζε στο εργαστήριο αγγειοπλαστικής της οικογένειας Κοντορούδα στο Καρλόβασι (υπάρχει μικρό εκθετήριο των έργων του εκεί) αλλά και για την καρέκλα στην παραλία όπου αγνάντευε το Αιγαίο και εμπνέυστηκε ίσως εκεί την "Κυρά των αμπελιών".

7. Όσο καιρό ασχοληθήκαμε με την ποίηση του Ρίτσου είχα εκτυπώσει, πλαστικοποιήσει και διακοσμήσει τις αφίσες από την κινητή έκθεση αφιέρωμα του ΕΚΕΒΙ στον ποιητή.